به نقل از «ایمنا»

از لالایی‌های مادرانه تا یکی بود یکی نبود

تاریخ انتشار: ۱۸ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۳۳۵۹۱۵

همیشه قصه ها از یکی بود یکی نبود شروع نمی‌شود، گاهی قصه ها همان صدای لالایی مادرانه ای است که در هنگامه شب می پیچد و گاهی آوازی کودکانه که در طلوع صبح میزبان خورشید خانم می شود فرقی ندارد قصه از کجا آغاز شود، اینجا کلاغ ها هیچ وقت به خانه نمی‌رسند تا سبد قصه بچه ها خالی نماند.

به گزارش خبرنگار ایمنا، فولکلور یا فرهنگ عامه همچنان که سرآغاز پیدایی همه‌ هنرهاست، سرآغاز ادبیات و به خصوص ادبیات کودکان نیز است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

لالایی‌ها، مثل‌ها، ترانه‌های کودکان، افسانه‌های خردسالان، داستان‌های ماجرایی و حماسی و عاشقانه و اسطوره‌ها که همه زائیده‌ تخیل و تفکر مردم اعصار مختلف هستند؛ بنیاد و اساس ادبیات کودکان و نوجوانان را تشکیل می‌دهد. بنابر این ادبیات کودکان سرچشمه در فولکلور و فرهنگ عامه دارد و به کهنسالی زندگی بشر بر روی زمین است.

ادبیات کودکان و نوجوانان به معنی واقعی آن، یعنی نوشته‌هایی که در آن حس و حال کودکانه حاکم باشد، به زبان و نثری مناسب سطح سواد کودکان نوشته شده و معمولا همراه با تصاویر است؛ به‌عنوان یک شکل ادبی مستقل تقریبا از نیمه‌ دوم سده‌ی هجدهم میلادی در جهان پدید آمده است. در ظهور دیر هنگام این نوع ادبیات، عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بودند. پیش از عصر جدید (رنسانس) به کودکان بیشتر همچون بزرگ‌سالانی کوچک نگریسته می‌شد و ادبیاتی ویژه‌ نیازهای خاص و سطح درک و فهم آنان ضروری شمرده نمی‌شد.

فرهاد حسن زاده پیدایش ادبیات کودک و نوجوان در ایران را به بیش از صد سال پیش نسبت می دهد، این نویسنده که نوشتن را با نگارش نمایشنامه ای در نوجوانی آغاز کرد و نخستین کتاب او در سال ۷۰ و با عنوان «ماجرای روباه و زنبور» منتشر شد. یکی از ویژگی های جالب توجه درباره این نویسنده و روزنامه نگار ۵۵ ساله این است که به داستان ها و رمان هایش اجازه می دهد خودشان ژانر و گروه سنی مناسب را بیابند! آثار حسن زاده به زبان های انگلیسی، مالایی، چینی و به تازگی هم به ترکی استانبولی ترجمه شده اند. او برای سال ۲۰۱۷ از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان نامزد جایزه آسترید لیندگرن و برای سال جدید میلادی هم از سوی شورای کتاب کودک به عنوان نامزد جایزه های هانس کریستین آندرسن و آسترید لیندگرن معرفی شده است. او هم اکنون مسئولیت نشریه دوچرخه نوجوان روزنامه همشهری را برعهده دارد.

خبرنگار ایمنا به مناسبت روز ادبیات کودک و نوجوان با این نویسنده ادبیات کودک گفت و گو کرده است که در ادامه می خوانید:

چرا ادبیات کودک و نوجوان را برای نوشتن انتخاب کردید؟

به این دلیل که می خواستم دنیای خودم را به دنیای کودکان نزدیک تر احساس کنم و فکر می کنم حرف هایی که می خواهم بزنم برای آن ها راحت تر قابل درک است و آن ها با زبان من و ادبیاتی که استفاده می کنم می توانند ارتباط برقرار کنند؛ دنیای بچه ها، دنیای پاک و ساده ای است و آن ها مخاطبان صادقی هستند و من از دیدنشان لذت می برم و همیشه از اینکه من را به دنیای خودشان راه دادند تشکر کرده ام.

ادبیات کودک و نوجوان در چه سال هایی به اوج خود رسید؟

ادبیات کودک در ایران پیشینه ای نزدیک به صد سال دارد از دوران مشروطه به بعد برخی از نویسندگان و شعرا تلاش کردند تا برای مخاطبان کودک و نوجوان بنویسند مانند عباس یعقوبی شریف یا جبار باغچه‌بان که تلاش کردند تا کارهایی برای کودکان انجام شود پس از آن ادبیات ترجمه وارد سرزمین ما شد و می توان گفت که اوج گرفتن ادبیات کودک در دهه ۴۰ بوده است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تاسیس شد و قدم های اولیه در همان زمان برای ادبیات کودک برداشته شد. بعد از انقلاب ادبیات کودک به سمت شعار ارمان گرایی و موضوعاتی که خیلی کودکانه نبود ولی به بهانه کودکان مطرح می شد رفت، در دهه ۶۰ آثار به سمت جنگ و مسائل جبهه و ادبیات مذهبی رفته بود اما در همان زمان  به مرور ادبیات کودک ما ساخته‌تر و پخته تر شد و تجربه های بهتری پیدا کرد در دهه ۷۰ و ۸۰ حوزه هایی از ادبیات در اختیار خودش قرار گرفت و آثار مستقل با نویسندگان و اندیشیده های مستقل بیشتر تولید شد و به سمت استانداردهای جهانی حرکت کرد ولی این حرکت خیلی حرکت ناگهانی و تندی نبود این حرکتی است که به مرور و کند صورت می گیرد اما روبه رو رشد است.

بسیاری از نویسندگان تصور می کنند نوشتن در حوزه کودک آسان است آیا چنین تصوری درست است؟

این تفکر کاملا اشتباهی است که ما فکر کنیم چون مخاطبان ما کودک هستند هرنوشته ای را برای آن ها بنویسیم و یا به دست آن ها برسانیم و به عنوان خواندنی کودک به حساب بیاوریم متاسفانه نویسندگان با این فکر اشتباه برای بچه ها دست به قلم بردند؛ دنیای بچه ها دنیای خاصی است و تا نویسنده به آن دنیا اشراف نداشته باشد مخصوصا بچه های این زمانه نمی توان آثار خوبی ارائه کند نویسنده باید دنیای کودک امروز را بشناسند با روانشناس کودک و جامع شناسی آشنایی داشته باشد و با زبان کودکان نیز آشنا باشد و تمامی این ها حداقل پیش نیاز های کسی است که می خواهد برای دنیای کودکان بنویسد.

کودکان امروز چه ژانری را بیشتر دوست دارند؟

یک وجه اصلی داستان کودک باید وجه سرگرم کنندگی باشد وقتی اسم ادبیات کودک بیاید همه فکر میکنند می توانیم در این کار و عرصه شعار بدهیم و نصیحت کنیم اما بچه ها نصیحت شنیدن را دوست ندارند؛ آنها بیشتر در کتاب دنبال بازی، نشاط و سرگرمی هستند و به همین دلیل وقتی شخصیت داستان در موقعیت های طنز گذاشته می شود بیشتر دوست دارند. نوجوانان از ژانر ترس بیشتر استقبال می کنند و درمقطعی هستند که داستان هایی که تم ملایم عاشقانه داشته باشد را دوست دارند. درکنار این داستان ها برای کودکان درون مایه فلسفی هم داریم این کتاب ها توسط والدین یا مربیانی که آگاه هستند و شناخت دارند خوانده می شود و پرسش هایی است که بچه ها می توانند فکر کنند و دنبال پاسخ آن باشند؛ ممکن است خود بچه ها گرایشی به این نوع کتاب ها نداشته باشند اما وجود آن ها ضروری است.

چه دلیلی باعث ماندگاری شعر های گذشته ادبیات کودک شده است؟

در یک دوره بچه ها صرفاً با چند مضمون درگیر بودند و شاعرها به آن ها می پرداختند، اما امروز مضامین زیاد شده است وشاید نوآوری در شعر برای بچه ها نیز صورت نگیرد، اماکودکان شنیدن شعرهایی که از نظر متن و روان شبیه به یکدیگر هستند را دوست ندارند و دیگر از یک نقش که در یک دوره جذابیت زیادی داشت، لذت نمی‌برند.

چرا کودکان امروز به کتاب جذب نمی شوند؟

متاسفانه امروز به کتابخوانی توجه نمی‌شود و نه تنها خانواده بلکه آموزش و پرورش نیز به مسئله کتابخوانی توجه نمی کنند چرا که آنقدر بچه ها را درگیر درس کرده اند که اگر یک کودک خودش هم بخواهد کتاب بخواند نمی‌تواند؛ فراموش کردیم که کتاب خواندن بخشی از آموزش است یعنی بچه ها آموزه های خود را از کتاب های درسی به دست نمی‌آورند و در کنار درس باید برای بچه ها قصه گویی شود و سیستم آموزشی باید به مطالعه توجه کند، کتابخانه ها در مدارس فعال و نویسنده ها در مدارس حضور داشته باشند تا با مخاطبانشان از نزدیک گفتگو کنند باید امر نوشتن انشا و نگارش درمدارس جدی گرفته شود.

گفت و گو از: رویا سادات مویدی_خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر ایمنا

منبع: ایمنا

کلیدواژه: ادبیات ادبیات ایران ادبیات داستانی ادبیات کودک و نوجوان روز ملی ادبیات کودک و نوجوان زبان و ادبیات شعر و ادبیات فرهاد حسن زاده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۳۳۵۹۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شناسایی ۳۰۵۴ کودک مشمول قانون حمایت از جمعیت در لرستان

فریبا ولی‌پور  اظهار کرد: پس از رصد کودکان، اگر اختلال‌هایی مانند لاغری، کوتاهی قد و کم وزنی داشته باشند و این شرایط نتیجه سوء تغذیه باشد و نه بیماری، وزارت بهداشت و به تبع آن دانشگاه علوم پزشکی لیست این افراد را در اختیار وزارت کار قرار می‌دهد تا از آنها حمایت شود.

وی با بیان اینکه امسال روند شناسایی این کودکان از طریق مجموعه مراکز بهداشتی استان ادامه دارد، گفت: براساس این قانون کودکان بین ۶ تا ۵۹ ماهه از دهک‌های یک تا هفت حمایت می‌شوند که برای دهک یک تا پنج، ماهانه یک میلیون تومان و برای دهک‌های شش و هفت ماهانه ۶۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود.

ولی‌پور ادامه داد: به مادرانی که کودک کمتر از پنج ساله دارند و از اختلال لاغری، کم وزنی و کوتاهی قد ناشی از سوءتغذیه رنج می‌برند توصیه می‌شود به مراکز بهداشتی محل زندگی خود مراجعه تا پس از گذراندن مراحل آزمون وسع، آنها را به اداره کار برای حمایت معرفی کنند.

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری لرستان افزود: مادران باردار و دارای کودک شیرخوار زیر دو سال نیز به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند تا پس از مشخص شدن دهک آنها وضعیت حمایت از آنها بررسی شود.

 

باشگاه خبرنگاران جوان لرستان خرم آباد